| توانایی 15 گیاه زراعی تله در مهار گل جالیز آفتابگردان (Orobanche cumana) |
| کد مقاله : 1176-10THIWSC (R1) |
| نویسندگان |
|
مجید آقاعلی خانی *1، علیرضا بشیری2، گودرز احمدوند3 1تهران- تقاطع جمران و جلال آل احمد- دانشگاه تربیت مدرس- دانشکده کشاورزی- صندوق پستی 336- 14115 2دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس 3عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا |
| چکیده مقاله |
| برای بررسی کارایی گیاهان تله، در کنترل گل‌جالیز آفتابگردان (Orobanche cumana) دو آزمایش گلدانی در شهرستان سنقر در سال 1399 انجام شد. ابتدا 15 گیاه تله (ارزن مرواریدی، ذرت، سورگوم، کنجد، خلر، کلزا، ماشک گل-خوشه‌ای، گوار، لوبیا چشم‌بلبلی، تاج‌خروس علوفه‌ای، گندم، جو، شبدر سفید، یونجه و کتان) از نظرتوانایی تحریک جوانهزنی انتحاری بذر گل‌جالیز در آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار بررسی شدند. برای ایجاد یکنواختی و اطمینان از حضور بذر انگل در هر گلدان، مقدار 200 میلیگرم بذر گل‌جالیز آفتابگردان به خاک هر گلدان اضافه شد. گیاهان تله در تاریخ 23/2/1399 کشت و هشتاد روز بعد برداشت شدند. سپس نیمه بالایی خاک گلدان‌ها که در صورت عدم کارآیی گیاه تله حاوی بذرهای گل‌جالیز می‌باشند داخل گلدان‌های پلاستیکی ریخته شد تا با کشت آفتابگردان (توده محلی سنقر) در آزمایش دوم، رویش احتمالی انگل در حضور میزبان پس از یک دوره رویش گیاه تله ارزیابی شود. علاوه بر این در دو تیمار شاهد (با و بدون آلودگی مصنوعی به بذر گل‌جالیز) نیز آفتابگردان کشت شد. سه ماه بعد بوته‌های آفتابگردان و هر نوع اندام رویشی گل‌جالیز در هر تیمار برداشت و وزن خشک آنها تعیین شد. آزمایش اول نشان داد که در هیچیک از گلدان‌های گیاهان تله، گیاهچه یا گره آلودگی گل‌جالیز مشاهده نشد. به عبارتی تمامی گیاهان مورد بررسی نقش گیاه تله را ایفا کرده‌اند.یافته‌های بخش دوم آزمایش نیز حاکی از آن است که وزن خشک ساقه و ریشه آفتابگردان بعد از تناوب با گیاهان تله در سطح احتمال 1% و وزن خشک کل گل‌جالیز در سطح 5% اختلاف آماری معنی‌دار داشتند. از آنجا که دو تیمار گندم و جو توانستند بعد از تیمار شاهد بدون گل‌جالیز کمترین آلودگی را در کشت بعدی خود (آفتابگردان) ایجاد کنند کشاورزان می‌توانند با تکرار کشت گندم و جو گامی موثر در حذف بذر گل‌جالیز از بانک بذر خاک بردارند. |
| کلیدواژه ها |
| انگل مطلق، تخلیه بانک بذر، تله غیرمیزبان، تناوب زراعی، کنترل غیرشیمیایی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
